Eleştirel okuma, yerleşik bir mimarlık kültürünün oluşmasından öte; mimarlığın toplumsal bir olgu olduğunun içselleştirilmesi ve dolayısıyla, mimarlık düşün ve uygulamasının “özgürleştirici” bir nitelik edinebilmesinin bir ön koşuludur. Bu erekle, mimarlığın kuramsal çerçeve ve uygulamaları, ezber bozan okumalar, aykırı yaklaşımlar ve farklı duruşlarla sınanmalı ve eleştirel okumanın araç ve yöntemleriyle yeniden ve ısrarla tartışmaya açılmalıdır.
Mimarlar Derneği 1927, yukarıda betimlediğimiz türden eleştirel okumaların kitleselleştirilmesine öncülük etmekte; mimarlığın salt yaratıcı olmanın ötesinde, özgürleştirici bir nitelik de edinmesi gerektiğine işaret ederek, sloganlardan uzaklaşmış toplumcu bir mimarlığın izlerini, genç araştırmacıların aracılığıyla sürmektedir.
Özelllikle, tüm akademik ve siyaset tabanlı ağır eleştirilere karşın, Modernizmin güncelliğini yeniden edindiği ve modern/modern-sonrası/yeni-modern benzeri karşıtlık ve çatışmaların yaratıcı düşünsel paradigmalarla ısrarla tartışılmaya açıldığı son dönem, toplumcu ve özgürleştirici bir mimarlığı sorgulama konusunda, önemli bir kırılma noktasına işaret etmektedir. Denilebilir ki; Modernizm ve ona takılı sosyal/mekansal ütopyalar, yirminci yüzyılın önemli itici güçleri olmuş, ancak Modernizm’in kendisi de, içsel çelişkilerinden kaynaklanan sorunları nedeniyle ciddi eleştirilerle karşı karşıya bırakılmıştır. Öte yandan, Modernizmin, yirmibirinci yüzyılın dinamikleriyle yeniden anlamlandırıldığı ve bu bağlamda yeni-ütopyaların tasarlandığı da bir gerçektir.
Mimarlar Derneği 1927, işte tam da bu kırılma noktasında, mimari praksisin özgün ancak eleştirel okumalara gereksinim duyduğuna inanmakta ve genç araştırmacıları, Türkiye mimarlık kültürüne katkıda bulunmaya davet etmektedir.
Konunun daha iyi kavranmasına yardımcı olabilecek, değişik yazarlardan alıntılanan bazı metinlere ulaşmak için tıklayınız.
Yarışma şartnamesi ve sonuçlar için ilgili linke tıklayınız.
Yarışmada ödül kazanan ve yayınlanmaya değer bulunan eserler, Mimarlıkta Eleştirel Okumalar 3 – 4 Öğrenci Metin Yarışmaları 2011-2012 kitabında yayınlanmıştır. Kitaba ulaşmak için tıklayınız.