Bellek Ankara Projesi: Ulus’a Değer KatanlarT. Elvan Altan, A. Nuray Bayraktar, Özlem Sert, Elif Selena Ayhan Koçyiğit
Bellek Ankara Projesi Ankara Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Tabiat Varlıkları Dairesi Başkanlığı tarafından açılan ihale kapsamında Başkent Üniversitesi bünyesinde ; Ulus Tarihi Kent Merkezi Kentsel Sit Alanı ve bu alanı çevreleyen etkileşim alanlarında, Çalışma I- Mekansal Değerler , Çalışma II- Toplumsal Değerler ve Çalışma III- Kentin Hikayeleri olarak tanımlanan eş zamanlı çalışmalarla yürütülmüştür. Proje;13 Ekim 2022 tarihinde yapılan tanıtım toplantısı ile ilk kez paylaşılmıştır.
Çalışma I – Mekânsal Değerler kapsamında: Ankara’nın kentsel kimliğini oluşturan ve kentlilerin anılarında yer etmiş ya da toplumsal değerlerin oluşmasına yol açmış yapıları/ mekânları, anıtları/heykelleri, arkeolojik/kamusal açık alanları; kentin toplumsal yaşamında iz bırakmış anılara/olaylara tanıklık etmiş, kentin çok kültürlü yapısını ve inanç sistemini oluşturan yapıları/mekânları araştırılmıştır. • Bu değerler hakkında Türkçe ve İngilizce bilgilerin yer aldığı künye levhaları tasarlanmış, ilgili yapılara/mekânlara asılmak üzere çalışmalar başlatılmıştır. • Bu değerler hakkında web sitesi için tanıtım metinleri hazırlanmıştır.
Çalışma II- Toplumsal Değerler kapsamında: Ankara’nın iş, bilim, kültür, sanat yaşamında önemli izler bırakan kişiler /aileler ,bu kişilerin/ailelerin yaşadıkları/eğitim gördükleri/çalıştıkları/ürettikleri yapılar/mekânlar, kentin ekonomik gelişimini sağlayan markalar , kentin sosyal gelişimini sağlayan kültür/sanat kurumları , kentin kurumsal gelişimini sağlayan kamusal kurumlar ve tüm bunlara karşılık gelen yapılar/mekanlar, kentin gündelik hayatına karşılık gelen yapılar/mekânlar araştırılmıştır. • Kimi değerlerle sözlü görüşmeler yapılmış, tüm değerler için ayrı ayrı föyler hazırlanmıştır. • Bu değerler hakkında web sitesi için tanıtım metinleri hazırlanmıştır.
Çalışma III- kentin Hikâyeleri kapsamında: Ankara’nın kentsel kimliğini oluşturan ve kentlilerin anılarında yer etmiş ya da toplumsal değerlerin oluşmasına yol açmış yapıların/ mekânların, anıtların/heykellerin, arkeolojik/kamusal açık alanların; kentin toplumsal yaşamında iz bırakmış anılara/olaylara tanıklık etmiş, kentin çok kültürlü yapısını ve inanç sistemini oluşturan yapıların/mekânların; Ankara’ya değer katan kişilerin/ailelerin/ kurumların/markaların/kamu kurumlarının, gündelik hayatın ve bunlara karşılık gelen yapıların/mekânların hikâyeleri ortaya çıkarılmıştır. Bu şekilde kentin anlam zenginliği katılımcı ve çoğulcu bir şekilde elde edilmiştir. • Bu değerler ile ilgili olarak sözlü tarih çalışmaları gerçekleştirilmiş ve bu görüşmelerin çözümlemeleri yapılmıştır.
Çalışma I, II, III kapsamında üretilen tüm bilgilerin ve elde edilen tüm bulguların Bellek Ankara Projesi veri tabanına girişleri yapılmıştır. Bu veriler Bellek Ankara Web Sitesi’ne entegre edilecek ve paylaşıma açılacaktır. Ayrıca araştırmaya konu olan bu değerler hakkında posterler tasarlanmış ve çeşitli platformlarda paylaşılmak üzere çalışmalar başlamıştır.
Bellek Ankara Projesi kapsamında yapılan çalışmalar aşağıda yer alan akademisyenlerden ve bağımsız araştırmacılardan oluşan bir ekip tarafından gerçekleştirilmiştir.
Yürütücüler • Çalışma I / Prof. Dr. T. Elvan Altan, Orta Doğu Teknik Üniversitesi • Çalışma I / Dr. Öğretim Üyesi Elif Selena Ayhan Koçyiğit, Başkent Üniversitesi • Çalışma II / Prof. Dr. Adile Nuray Bayraktar, Başkent Üniversitesi • Çalışma III/ Doç. Dr. Özlem Sert, Hacettepe Üniversitesi Araştırmacılar • Cem Dedekargınoğlu, Bağımsız Araştırmacı • Çiğdem Yönder, Liege Ü. • Melek Topal, Bağımsız Araştırmacı (İlk dört ay ) • Özlem Altun, Bağımsız Araştırmacı • Öğr.Gör. Pelin Nane , Başkent Ü. • Öğr.Gör. Selim Sertel Öztürk , Başkent Ü. Grafik Tasarım • Özlem Ölçer
T. Elvan Altan
Prof. Dr., ODTÜ
T.Elvan Altan , ODTÜ Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü’nde lisans eğitimini 1989 yılında, Mimarlık Tarihi alanında yüksek lisans eğitimini 1991 yılında, SUNY Binghamton Üniversitesi’nde Mimarlık ve Sanat Tarihi alanında doktora eğitimini 1999 yılında tamamladı. Halen ODTÜMimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü’nde Öğretim Üyesi olarak görev yapmakta ve DOCOMOMO_Türkiye Ankara temsilciliği görevini yürütmektedir.
Altan’ın, araştırma konularının odağını oluşturan ondokuzuncu ve yirminci yüzyıl mimarlığı ile mimarlık tarihyazımı alanlarında çeşitli uluslararası ve ulusal dergilerde yayımlanmış çok sayıda makalesi , bildirisi ve kitap bölümü vardır. Çok sayıda kitabın editörlüğünü üstlenmiş, uluslararası ve ulusal çok sayıda ödül kazanmıştır. Altan, başta Mimarlar Odası Mimarlık Dergisi Yayın Kurulu ve Mimarlar Odası Ankara Şubesi Bina Kimlikleri ve Envanteri Projesi olmak üzere meslek kuruluşlarının çeşitli komite ve kurullarında görev yapmaktadır.
Nuray Bayraktar
Prof. Dr., Başkent Üniversitesi
Adile Nuray Bayraktar, Ankara Devlet Mühendislik ve Mimarlık Akademisi Mimarlık Bölümü’nden mezun oldu. Gazi Üniversitesi Mimarlık Ana Bilimdalı’nda Yüksek Lisans eğitimini ve Doktora eğitimini tamamladı. Halen Başkent Üniversitesi Güzel Sanatlar Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü’nde Öğretim Üyesi olarak görev yapmaktadır.
Akademik çalışmalarını tasarım, kent ve konut alanlarında sürdürmekte olan Bayraktar’ın özellikle Ankara üzerine odaklandığı çok sayıda uluslararası ve ulusal makaleleri, bildirileri, kitap bölümleri, gazete ve dergi yazıları ve "Ankara Yazıları" adlı bir kitabı bulunmaktadır. TÜBİTAK ve VEKAM tarafından desteklenen “ Sivil Mimari Bellek Ankara 1930-1980” adlı pojenin yürütücüsü olan Bayraktar uluslararası ve ulusal çok sayıda araştırma projesinde yer almış ve Cumhuriyet’in Müzesi Atatürk Bulvarı adlı 16 bölümlük belgeselin yapım koordinatörlüğünü üstlenmiştir.
Özlem Sert
1998 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü’nden mezun oldu. Yüksek Lisans eğitimini Hacettepe Üniversitesi Tarih Bölümü’nde Orta Çağ İslam Tarihi alanında, Doktora eğitimini Konrad-Adenauer Vakfı bursu ile Ludwig-Maximilians Üniversitesi Türkoloji Ana Dalı’nda (Antropoloji ve Siyaset Bilimi Yan Dalları) tamamladı. Osmanlı belgelerini kullanarak Tekirdağ kentinin tarihi merkezindeki surları bulması, Arkeologlara verilen bir ödül olan ARIT Hanfman ve Melink Ödülü’nü almasına vesile oldu. Türkiye Bilimler Akademisi Doktora Sonrası Araştırma Desteği ile Orta Doğu Teknik Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü ve Harvard Üniversitesi Orta Doğu Araştırmaları Merkezi’nde kent teorisi ve karşılaştırmalı kent tarihi üzerine araştırmalar yaptı. İzmir, İstanbul, Mardin, Gaziantep ve Tekirdağ'da yürütülen projelerde danışman ve yürütücü olarak yer aldı. 2014 yılında Hacettepe Üniversitesi Kent Araştırmaları Araştırma ve Uygulama Merkezi’ni kurdu. Yavuz Eren (JeoIT, Bilkent CyberPark) ile birlikte Kentin Hikâyeleri (www.kentinhikayeleri.com) adlı kent içi paylaşım sistemini oluşturdu. 2020 yılında Viyana Üniversitesi’nde sürdürdüğü Sabbatical çalışmasında kent ve çevre konularına odaklandı. Halen Hacettepe Üniversitesi Kent Araştırmaları Merkezi kurucu müdürü olarak projeler yürütmekte ve Tarih Bölümünde öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır. İklim tarihi konusunda çalışan Sert, PAGES- ECN (Past Global Changes) -Geçmiş Küresel Değişimler Projesi Erken Kariyer Ağı bölge temsilcisidir.
Elif Selena Ayhan Koçyiğit
Lisans derecesini Bilkent Üniversitesi Kentsel Tasarım ve Peyzaj Mimarlığı Bölümü’nden, Yüksek Lisans derecesini Almanya/ Dessau Institute of Architecture (DIA) Mimarlık Programı’ndan aldı. 2018 yılında, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kültürel Mirası Koruma Doktora Programı’nı “Ulus Meydanı’nın Hikâyesi: Ankara’daki Tarihi Bir Kamusal Alanın Sürekliliği, Dönüşümü ve Değişimi Üzerine Eleştirel Bir Değerlendirme” başlıklı tezi ile tamamladı. 2011-2014 yıllarında Sivil Mimari Bellek Ankara Projesi’nde, 2017 yılından itibaren Ankara’da İz Bırakan Mimarlar Projesi’nde yer aldı. 2015-2016 akademik yılında KAPLAN ve ANAMED ortaklığında verilen Arkeolojik Alan Yönetimi bursunu, 2017 yılında Koç Üniversitesi/VEKAM Kütüphanesi ve Arşivi Araştırma Ödülü’nü kazandı. Araştırma alanları içinde tarihi kentlerde ve kamusal açık alanlarda değer tanımı, kentsel restitüsyon ve koruma yer almaktadır. Halen Başkent Üniversitesi Mimarlık Bölümü’nde Dr. Öğr. Üyesi olarak görev yapan Ayhan Koçyiğit, lisans ve lisansüstü düzeyde koruma ve kentsel tasarım odaklı dersler vermektedir.